UYGULAMA BİÇİMLERİNE GÖRE DEMOKRASİ
Doğrudan Demokrasi Yarı Doğrudan Demokrasi Temsili Demokrasi
Doğrudan Demokrasi:Toplumlarda,ilk ortaya çıkan demokrasi örneğidir.Egemenliğin sahibi olan millet,devlet işlerini kendisi görür.Halkın tamamı zaman zaman toplanarak devlet işlerini görüşüp kabul eder.Günümüzde kalabalık ve büyük toplumlar oluşturan insanların,hepsinin bir meydanda toplanıp kararlar alması olası değildir.Bu yönetim şekli İlkçağda eski Yunan sitelerinde (şehir devletleri)
Uygulanmıştır.Ancak kadınlar ve kölelere oy kullandırılmadığı için tam demokrasi sayılamaz.
Yarı Doğrudan Demokrasi:Bu demokrasilerde halkı temsil eden,seçimle gelmiş yöneticiler vardır.Bu yöneticilerin yetkileri sınırlıdır,kendi başlarına karar veremezler.Alınan kararlar,hazırlanan yasalar halkın oyuna sunulur.(Referandum:Halk oylaması)Bu yasalar,halk tarafından kabul edilirse uygulanır.Halkın veto(reddetme) etme yetkisi vardır.Ayrıca halktan kişiler de yasa(kanun) teklifinde bulunabilirler.
Temsili Demokrasi:Günümüzde uygulanan demokrasi şeklidir.Halk bu sistemle yönetime katılabilir.Belirli bir süre için kendisini yönetecek olanları seçer.Yönetim yetkisi belli bir süre için milletvekillerine verilir.Seçilenler,milleti temsil ederler.Sadece kendilerine oy veren bölgenin ve ilin temsilcileri değil,tüm ulusun temsilcileridir.Görevlerini halk adına yaparlar.Mecliste halk adına görevlerini yerine getirir,çalışmaları halk tarafından başarılı görülenler yeniden seçilebilirler.
__________________&__________________
T.C.DEVLETİNİN YÖNETİM YAPISI
GENEL YÖNETİM(Merkezi yönetim) YERİNDEN YÖNETİM
Kuruluşları
Merkez Örgütü Taşra Örgütü 1-Yerel Kuruluşlar
Cumhurbaşkanı İl-ilçe-kasaba (İl özel yönetimi,
Bakanlar Kurulu Belediyeler,
Bakanlıklar Köyler)
MERKEZE BAĞLI 2-Hizmet Kuruluşları
YARDIMCI KURULUŞLAR (Üniversiteler,
(Danıştay,Sayıştay,Devlet planlama KİT’ler,TRT,
teşkilatı,Milli Güvenlik Kurulu) Emekli Sandığı)
3-Meslek Kuruluşları Baro,Ticaret odası
Devletimizde yönetim;Merkezi yönetim,il yönetimi ve yerel yönetimler olarak ayrılır.
MİLLİ GÜVENLİK KURULU:Devletin varlığı ve bağımsızlığı,ülkenin bütünlüğü,toplumun huzur ve güvenliğinin korunması hususunda alınmasını zorunlu gördüğü tedbirlere ait kararlar,Bakanlar kurulunca öncelikle dikkate alınır.
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI:Ana görevi ekonomik,sosyal ve kültürel kalkınma konularının planlanmasında hükümete yardımcı olmak,danışmanlık yapmak,önerilerde bulunmak,plan ve program hazırlamak ve bunların uygulanmalarını izlemek ve koordine etmektir.1960 yılında kurulmuştur.İlk kalkınma planı 1933’te hazırlanmış ve bununla KİT’ler kurulmuştur.İkinci kalkınma planı 1939’da hazırlanmış fakat İkinci dünya savaşı nedeniyle uygulanamamıştır.
DANIŞTAY:Bir anayasa kurumudur.Bağımsız bir kuruluştur.Bir yandan en yüksek yönetsel mahkeme,diğer yandan da devletin en yüksek danışma ve inceleme organıdır.
SAYIŞTAY:Devlet kuruluşlarının gelir ve giderleri ile mallarını,TBMM adına denetleyen kuruluştur.Kurumların harcamalarını bütçeye ve hukuka uygunluk açısından denetler.Mali konuları düzenleyen yönetmelikler çıkarılmadan önce Sayıştay’ın onayı alınır.Sayıştay’ın yargı yetkisi de vardır.
____________&_____________
TAŞRA ÖRGÜTÜ(İl-ilçe-kasaba)
İL YÖNETİMİ
İller yasa ile kurulur.Ülkemizde 81 il vardır.İl yönetimi merkezi yönetimin
uzantısıdır.İl yönetimi üç bölümden oluşur.Bunlar;Vali,İl Yönetim Başkanları(İl Müdürleri) ve İl İdare Kuruludur.
VALİ:İl yönetiminin başında VALİ bulunur.Vali olabilmek için yasalr ve özel nitelikler öngörülmemiştir.Hükümet güvendiği kişileri vali olarak atayabilir.Ülkemizde vali ataması İç İşleri Bakanının önerisi,Bakanlar Kurulunun kararı ve Cumhurbaşkanının onayı ile yapılır.Valiler,hem hükümetin hem devletin hem de tek tek bakanlıkların ildeki temsilcisidir.Vali,il sınırları içinde yasarlı ve hükümet emirlerini uygular.Güvenlikten ekonomiye,çevre sorunlarından savunmaya kadar pek çok alanda geniş yetkileri vardır.İl içindeki adalet kuruluşları(mahkemeler) ve askeri kuruluşlar valinin yönetimi dışındadır.
İL YÖNETİM BAŞKANLARI:Bunlar illerdeki bakanlıkların alt kuruluşları olan İL MÜDÜRLÜKLERİDİR.Defterdar,İl Jandarma Komutanı,İl Emniyet Müdürü,İl Milli Eğitim Müdürü,İl Nüfus Müdürü,İl Sağlık Müdürü,İl Tarım Müdürü,Bayındırlık ve İskan Müdürü,Hukuk İşleri Müdürü,İl Kültür Müdürü,İl Turizm Müdürü gibi.
Bu il müdürleri valinin emri altındadırlar,görevlerinden dolayı valiye karşı sorumludurlar.Merkezle olan yazışmalarını vali kanalı ile yaparlar.
İL İDARE KURULU:Yönetsel alanda valiye yardımcı olan bir kuruluştur.Danışma niteliğindeki görevleri yerine getirir.Valinin başkanlığında Hukuk işleri Müdürü,Milli Eğitim Müdürü,Bayındırlık ve İskan Müdürü,Sağlık Müdürü ile Tarım Müdüründen oluşur.
______________&________________
İLÇE YÖNETİMİ
İller bağlı idari birimlerdir.İlçelerde iller gibi yasalarla kurulur ve üç bölümden oluşur.
Kaymakam:İlçe yönetiminin başındaki kişilerdir.Valinin gözetiminde görev yaparlar. İlçe yönetimi kamu hizmetlerinin halka götürülmesi ve çevredeki toplumsal,ekonomik koşulların geliştirilmesi yönünden önem taşır.
İlçe Yönetim Başkanları:İlçe müdürleridir.Yazı işleri müdürü,emniyet amiri,jandarma komutanı,mal müdürü,ile milli eğitim müdürü ve tarım müdüründen oluşur.
İlçe Yönetim Kurulu:Kaymakam başkanlık yapar.Yazı işleri müdürü,sağlık ocağı hekimi,ilçe milli eğitim müdürü ve tarım müdüründen oluşur.Görevleri danışmanlıktır.
___________&_____________
KASABALAR
İlçedeki kaymakamlar tarafından yönetilirler.Belediyeler kurulmuştur.
___________&______________
YEREL YÖNETİMLER
İl Özel İdaresi: Belediye Yönetimi: Köy Yönetimi:
Vali Belediye Bşk. Muhtar
İl Genel Meclisi Belediye Meclisi İhtiyar Meclisi
İl Daimi Encümeni Belediye encümeni Köy Derneği
İllerde,ilçelerde ve köylerde yaşayanlara o bölgelerin gerektirdiği bazı hizmetlerin götürülmesini sağlamak amacı ile kurulan yönetim örgütlerine denir.Her yere,her türlü hizmetin merkezden götürülmesi gerekmez.Bazı işler ve hizmetler sadece o bölgelerde yaşayan insanları ilgilendirir.
İL ÖZEL İDARESİ:İlin yerel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuştur.İl sınırları içinde merkezi yönetimce yürütülen BAYINDIRLIK,EĞİTİM,SAĞLIK,TARIM,SOSYAL YARDIM gibi hizmetlere sınırlı biçimde yardımcı olur.Bu hizmetlere mali gücü oranında katkıda bulunur.İl özel idaresi yasa ile kurulur.Yılda iki kez toplanarak ilin ihtiyaçları görüşülür.
VALİ: özel yönetiminin başında vali vardır.Vali adına görevleri İL ÖZEL İDARE MÜDÜRÜ yerine getirir.İl özel idaresinin geliri;büyük ölçüde DEVLETTEN ve EMLAK VERGİLERİNDEN ayrılan paylardan oluşur.Özel idareye ait taşınır ve taşınmaz mallardan
Mallardan elde edilen gelirler de bütçeye dahil edilir.
GENEL MECLİSİ:İl sınırları içindeki her ilçeden beş yıl için seçilen kişilerden oluşur.Üye sayısı ,ilin nüfusuna ve ilçe sayısına göre değişir.İl özel yönetiminin KARAR ORGANIDIR.Yılda iki kez toplanarak ilin ihtiyaçlarını görüşür.Gerekli kararları alır.Meclisin başkanlığını vali yürütür.
İL DAİMİ ENCÜMENİ:İl özel İdaresinin İKİNCİ KARAR ORGANIDIR.Üyeleri,il genel meclisi üyeleri arasından her yıl BEŞ ASİL,İKİ YEDEK üyeden oluşur.Üyeler her yıl değişir.En önemli görevi valilikçe yapılan aylık harcamaları denetler.
____________&_____________
BELEDİYE YÖNETİMİ
Belediyeler,nüfusu iki bini aşan yerler ile nüfuslarına bakılmaksızın il ve ilçe merkezlerinde HÜKÜMET KARARIYLA kurulur.Bazı şehirlerimizde birden merkez ilçe vardır.Belediye sınırları içinde birden çok ilçe bulunan bazı şehirlerde 1984 yılından itibaren büyük şehir (anakent belediyeleri) oluşturulmuştur.Bu belediyelerin;kentin bütününü ilgilendiren su,kanalizasyon,ana yolların yapımı ve bakımı,ulaştırma,imar gibi görevleri vardır.
Belediye yönetiminin başlıca organları;belediye başkanı,belediye meclisi ve belediye encümenidir.Belediyelerin görevleri belediyeler kanununda belirtilmiştir.
BELEDİYELERİN GÖREVLERİ:
İmar planlarının yapılması,bu planlara uygun olarak her türlü inşaat ve onarım izinlerinin verilmesi,
Pazar yerlerinin kurulması ve buraların denetlenmesi,
Yollar ve parklar yapılması,buraların bakım ve hizmetlerinin görülmesi,
Yangın söndürme(itfaiye) birimlerinin kurulması,
Gıda maddelerinin sağlığa uygunluk açısından denetlenmesi,
Kent içinde ulaşımın sağlanması,
Çöp toplama ve temizlik hizmetlerinin görülmesi,
İçme ve kullanma suyunun sağlanması,
Kanalizasyon sisteminin kurulması vb..
Belediyeler,bu görevleri yerine getirirken ihtiyaç duydukları gelirleri devletin belediyelere ayırdığı ödenekler,emlak vergisi,çevre temizlik vergisi,eğlence vergisi,yaptıkları hizmetler karşılığı olarak halktan aldıkları ücretlerden(otobüs ve su ücretleri gibi…) karşılarlar.
BELEDİYE MECLİSİ:Üyeleri beş yılda bir yapılan yerel seçimlerde HALK TARAFINDAN seçilir.Üye sayısı yerleşim yerinin nüfusuna göre değişir.En az DOKUZ üyeden oluşur.Belediyenin KARAR ORGANIDIR.Yılda ÜÇ KEZ toplanır.Belediy bütçesini ve çalışma programını hazırlar,kabul eder.Meclise,belediye başkanı başkanlık eder.
BELEDİYE ENCÜMENİ:Belediye meclisinin kendi üyeleri arasında seçtiği üyelerle,belediye fen işleri müdürü,sağlık işleri müdürü,hesap işleri müdürü gibi kişilerden oluşur.Bu yöneticileri belediye başkanı atar.
GÖREVLERİ:
Aylık hesapları inceler,
Şehir içi otobüs ve dolmuş fiyatları ve su fiyatları gibi bazı mal ve hizmetlerin fiyatlarını belirler.
BELEDİYE BAŞKANI:Belediye yönetiminin başıdır.Yerel seçimlerde doğrudan halk tarafından seçilirler.Belediye meclisinin ve encümenin almış olduğu kararları uygular.
___________&____________
KÖY YÖNETİMİ
Köy kurma yetkisi İç İşleri Bakanlığındadır.Köy yönetimi,köy derneği,ihtiyar meclisi ve muhtardan oluşur.
Köy İhtiyar Meclisi:İki tür üyeden oluşur.Seçilmiş üyeler;beş yıl için seçimle halk tarafından seçilirler.Doğal üyeler ise;köy öğretmeni ve köy imamıdır.İhtiyar heyeti,muhtara danışma organı gibi görev yapar.Haftada en az bir kere toplanır.
Görevleri:
İmece ve salmaya karar vermek,
Köy muhtarının harcamalarını denetlemek,
Köyün bütçesini hazırlamak ve kabul etmek,
Köylüler arasındaki uyuşmazlıkları gidermek.
SALMA:Gelir ve geçim durumlarına göre köylüden alınan vergiye denir.
İMECE:Dayanışma ve yardımlaşma amacıyla köyün bazı işlerinde köylülerin birlikte çalışması.
Köy Derneği:Köyde yaşayan ve seçme hakkına sahip olan olanlar köy derneğini oluştururlar.
Muhtar:Beş yılda bir yapılan seçimlerle halk tarafından seçilir.İhtiyar meclisine başkanlık eder.Yasaları ve hükümet emirlerini köylülere duyurur.Evleneceklerin nikahını kıyar.
___________&____________