RÖNESANS
TANIMI:16.yy.da Avrupa’da EDEBİYATTA,GÜZEL SANATLARDA,BİLİMDE ve DÜŞÜNCEDE meydana gelen değişiklikler ve ilerlemelerdir.
NEDENLERİ:
1)Matbaanın icadı (Jan Gutenberg/1450) ve kağıdın bollaşması ile çok sayıda kitabın basılması ,bu nedenle bilgi ve düşüncelerin hızla yayılması,
2)ANTİKÇAĞ (İLKÇAĞ’DA ) kültürünün incelenmesi.İstanbul’un fethinden sonra İtalya’ya giden ve unutulmuş olan Yunanca’yı iyi bilen Bizans bilginlerinin bu eserleri çözmesi etkilidir.
3) Avrupa’da,Coğrafi keşiflerle zenginleşen ve sanattan hoşlanan MESEN’LERİN (KORUYUCU),Rönesans’a destek vermesi,
4)Dogmatik (skolastik) düşüncenin yerini,özgür düşünmenin alması.
RÖNESANS NİÇİN ÖNCE İTALYA’DA BAŞLADI?
1) Skolastik düşüncenin yıkılmasına neden olan HÜMANİZMANIN (Doğa ve insanı sevme) önce İtalya’da doğması.Bunlar ortaçağın skolastik düşüncesini yıktılar.
2) İlkçağın mükemmel eserlerinin burada bulunması.(Antik çağın)
3) Eski Yunan ve Roma eserlerinin incelenmesi için,İtalya’nın büyük merkezlerinde AKADEMİLER kuruldu.(Eflatun Akademisi) Bu akademilere Avrupa’nın birçok ülkesinde öğrenci getirildi.
4) İtalya’dan birçok sanatçı çıktı ve mükemmel eserler verildi.
5) Sanattan hoşlanan zengin sınıfın burada olması.
RÖNESANSIN SONUÇLARI:
1)Bugünkü çağdaş Avrupa’nın temelleri atıldı.
2)Bilim alanında büyük gelişmeler oldu.KOPERNİK;Dünyanın diğer gezegenlerle birlikte güneş çevresinde döndüğünü ispatladı.İnsan vücudu üzerinde incelemeler yapıldı.
3)Güzel sanatların her alanında mükemmel eserler verildi.
4)İnsanlar üzerinde kilisenin etkisi azaldı.İnsan hak ve özgürlükleri tartışılmaya başlandı.
5)Pozitif bilimlerde gelişmeler başladı.(Matematik,tarih,coğrafya,tıp,astronomi v.s.)
6)Ulusal diller doğdu.
RÖNESANS SANATÇILARI VE ESERLERİ:
İTALYAN SANATÇILAR:
HÜMANİSTLER: DANTE (İlahi Komedya),PETRARK,MAKYAVEL (Prens)
RESSAM-MİMARLAR: LEONARDO DA VİNCİ: (La Jakond ), MİKELANJ: (Vatikan sarayı ve Sen Piyer kilisesi- En ünlü heykeli MUSA heykeli ve 2.Jül’ün mezarı.)
RAFAEL: ( Vatikan sarayı ve Sen Piyer kilisesini Mikelanj’la beraber yaptı.Sen Piyer kilisesinin içindeki dini tablolar.)
FRANSIZ SANATÇILAR:
HÜMANİSTLER: MONTAİGNE (Montein/ En ünlü eseri DENEMELER)
RESSAM-MİMAR : PİYER LESKO ( LUVR sarayının ön yüzünü yaptı.)
ALMAN SANATÇILAR:
HÜMANİSTLER: ERASMUS ( DELİLİĞE METHİYE /ÖVGÜ.)
RESSAM : ALBERT DÜRER
İNGİLTERE: ŞEKSPİR ( HAMLET,OTELLO,ROMEO ve JÜLİET )
İSPANYA:CERVANTES (DON KİŞOT )
RÖNESANSIN OSMANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ:
15.ve 16. yy.da Osmanlılar en parlak devirlerini yaşıyorlardı.Bundan dolayı,Avrupalılara çağ atlatacak olan Rönesans’la ilgilenmediler.Avrupa’da başlayan bu gelişmeler hızın her gün biraz daha arttırdı.17.yy.da batılılar,Osmanlılardan daha ileri bir konuma geldiler.Daha sonraki devirlerde aradaki fark iyice açıldı.Osmanlıların arayı kapatmak için yaptıkları ISLAHAT HAREKETLERİ köklü bir değişiklik getirmedi.Beş yüz yıllık gecikme hatasına düşüldü.
Ülkemizdeki gerçek Batılılaşma,ATATÜRK DEVRİMLERİ ile başladı.
REFORM
TANIMI: Rönesans’a paralel olarak 16.yy.da Hrıstiyanlığın KATOLİK MEZHEBİNDE değişiklikler ve düzeltmelere denir.
NEDENLERİ:
1)Katolik kilisesinin Hrıstiyanlığın gereklerine uymayıp,halkı kandırması.
2)İncil’in her ülkenin kendi diline (ulusal dil) çevrilip,herkesin doğruları öğrenmesi.
3)Rönesans’ın etkisi ile ortaya çıkan Hümanistlerin kiliseyi ve din adamlarını eleştirmeleri.
4)Yoksul halkın, lüks içinde yaşayan din adamlarına tepkisi.
5)Rönesans’la doğan ÖZGÜR DÜŞÜNCE ortamının etkisi.
ALMANYA’DA REFORM:
MARTİN LUTHER’İN İncil’i ilk önce Almanca’ya çevirisi ile Reform,Almanya’da başladı.
Martin Luther,Papa’nın uygulamalarına karşı çıktı.”Tanrı ile kul arasına kimsenin girmesinin doğru olmadığını ,kulların günahlarını ancak Tanrı’nın bağışlayabileceğini “ söyleyerek ENDÜLJANS’ a karşı çıktı.Luther’den yana olanlara PROTESTAN dendi.Luther’in başlattığı bu hareket diğer Avrupa ülkelerine yayıldı. Farklı mezhepler ortaya çıktı.
SONUÇLARI:
1) Avrupa’da mezhep birliği bozuldu.PROTESTANLIK,ANGLİKANİZM,KALVENİZM gibi yeni yeni mezhepler ortaya çıktı. 2) 2)Avrupa’da yıllarca süren MEZHEP SAVAŞLARI ortaya çıktı.Bu savaşlar ancak ŞARLKEN’İN,Protestanlara özgürlük verdiği OGSBURG BARIŞI (1555) ile
sona erdi.
3) Papa’lara olan güven azaldı.
4) Avrupa’nın birçok yerinde EĞİTİM ve ÖĞRETİM kilisenin etkisinden kurtuldu.LAİKLEŞTİ.
5) Katolik kilisesinden ayrılan ülkelerde kilisenin mallarına el kondu.
ÖLÇME DEĞERLENDİRME:
1)Rönesans ve Reform nedir? Tanımlayınız.
2)Rönesans ve Reform’un başlamasında matbaa ve kağıdın rolü ne olmuştur?
3)Rönesans niçin önce İtalya’da başlamıştır?
4)İstanbul’un fethinden sonra ,İtalya’ya giden Bizans bilginlerinin Rönesans’ın başlamasınadki rolü ne olmuştur?
5)Mesen ,Endüljans nedir?
6)Antikçağ kültürünün Rönesans’ın başlamasına etkisi nedir?
7)Rönesans’ın sonuçları nelerdir?
8)Reform’un sonuçları nelerdir?
9)Reform,niçin önce Almanya’da başlamıştır?
10)Rönesans sanatçılarında olan,DANTE, MONTEİN,MİKELANJ,CERVANTES,LEONARDO DA VİNCİ,RAFAEL,ŞEKSPİR, ERASMUS gibi sanatçılar hangi millettendirler? En ünlü eserlerini yazınız.